Mamy 500 tys. urzędników

– To blokuje rozwój państwa i uniemożliwia sprawne rządzenie – mówi prof. Witold Kieżun (87 l.), teoretyk zarządzania.

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w Polsce jest 400 tys. urzędników. Tyle wyjdzie, jeśli policzymy wszystkich ministrów, wiceministrów, premiera, prezydenta i ich sekretarki. Całą władzę lokalną i wszystkich zatrudnionych w niej biurokratów. Pracowników urzędów powiatowych, gminnych i wojewódzkich oraz całe biura, które dla nich pracują. Pracowników NFZ i ZUS oraz innych urzędów centralnych. Urzędników agencji rządowych, skarbówki oraz cywilnych pracowników policji. Jeżeli natomiast doliczymy jeszcze 148 tys. pracowników sądów i policji liczba urzędników w naszym kraju przekroczy pół miliona.

- Urzędnicy mają realną władzę w naszym kraju. Przyznają to sami rządzący. Nie tak dawno temu wiceminister gospodarki Adam Szejnfeld (51 l.) oznajmił, że urzędnicy nie pozwalają mu zmienić przepisów, które są dla nich niekorzystne, a ułatwią życie przedsiębiorcom - przyznaje Andrzej Sadowski (46 l.), ekonomista z Centrum im. A. Smitha. - Liczba biurokratów rośnie szybciej niż jakiekolwiek wskaźniki ekonomiczne - dodaje.

Potwierdzają to dane Głównego Urzędu Statystycznego. W ciągu ostatnich pięciu lat liczba osób zatrudnionych w administracji rządowej i samorządowej wzrosła o 150 tysięcy. Utrzymanie tak rozrośniętego aparatu władzy pochłania miesięcznie dwa miliardy złotych (bez sądów, prokuratur i policji).

- Zatrudnianie takiej liczby pracowników w administracji państwowej to absolutny nonsens – uważa prof. Witold Kieżun (87 l.), teoretyk zarządzania.

Zły przykład dają tu nawet ministrowie. W tej chwili mamy aż 102 sekretarzy i podsekretarzy stanu. W 2005 roku było ich 70, a rok później 85. Do tego każdy minister ma swój gabinet polityczny. Trzy lata temu pracowało w nich 60 osób, teraz - około 120. Dla porównania: we Francji w każym resorcie jest tylko jeden minister i jeden wiceminister. A w Polsce w samym ministerstwie finansów poza szefem resortu jest jeszcze dziewięciu sekretarzy i podsekretarzy stanu.

Podobnie jest w samorządach. - Tam urzędnikowi nie można podnieść pensji z powodu dodania mu nowych obowiązków. Dlatego bocznymi drzwiami wprowadza się do urzędów kolejne osoby. Kilka lat temu w każdym pokoju siedziały po dwie-trzy osoby, a teraz jest ich tam dwa razy tyle - mówi Sadowski. Z wyliczeń prof. Kieżuna wynika, że każdy powiat zatrudnia w sumie około 40 tysięcy pracowników.

- Jesteśmy światowym rekordzistą, jeśli chodzi o zatrudnienie w administracji samorządowej. Powiaty powinny zostać zlikwidowane. to ogromnie kosztowny twór, bez którego bez problemu się obejdziemy - mówi Kieżun.

Nie ma wątpliwości, że nadmierna biurokracja i mnożenie urzędów spowalnia rozwój gospodarczy kraju. Wiele urzędów zajmuje się tymi samymi sprawami. By załatwić najprostszą sprawę, trzeba odwiedzić co najmniej kilka okienek, a dokumenty przechodzą przez ręce kilkunastu osób. Często trwa to całymi tygodniami, a nawet miesiącami. A skoro tyle osób zajmuje się jedną sprawą, to o niedopatrzenie nietrudno. Błędy urzędników kosztują budżet państwa miliony złotych rocznie. W ubiegłym roku jedna z zielonogórskich firm otrzymała od państwa odszkodowanie za błąd urzędnika skarbowego w wysokości 1,3 miliona złotych. Z kolei Siemens dzięki wyrokowi sądu administracyjnego wygrał 6 milionów odszkodowania za źle naliczony przez fiskusa VAT. Błędy i nierzetelność zdarzają się nie tylko szarym urzędnikom, ale i tym na najwyższych szczeblach władzy. Nieczytelny podpis byłej minister rozwoju regionalnego Grażyny Gęsickiej z PiS zablokował budowę wschodniej obwodnicy Warszawy.

Czy jest jakieś lekarstwo na ograniczenie olbrzymiej liczby urzędników? - W latach osiemdziesiątych w Kanadzie zwolniono 45 tysięcy urzędników i to zadziałało - mówi prof. Kieżun. Jednak żaden z nich nie został bez pomocy. Wszyscy chętni otrzymali nisko oprocentowane kredyty na działalność gospodarczą.

- Dzięki temu gospodarka zaczęła się bardzo szybko rozwijać - podkreśla ekonomista.

Od lat reformy administracji w naszym kraju domaga się politolog Jadwiga Staniszkis. Według niej powinno się zlkiwidować urzędy powiatowe, sejmiki, marszałków i gabinety polityczne i zastąpić ichekspertami od polityki regionalnej i europejskiej. Tylko, czy urzędnicy pozbyliby się tak łatwo stołków?

Urzędnicy są sprawni, ale gdy dbają o swoje

W czym są najlepsi urzędnicy? W dbaniu o własną wygodę. Dowód? Konwent Marszałków Województw RP. Przez dwa dni, przy suto zastawionych stołach, w ekskluzywnym Hotelu w podkrakowskiej Wieliczce gościli się samorządowcy.

Takiej kawalkady limuzyn niikt w Wieliczce jeszcze nie widział. Kilkanaście luksusowych samochodów dowiozło tam w czwartek uczestników Konwentu Marszałków Województw RP. Aż 120 osobowa armia urzędników zastanawiała się jak przełamywać bariery prawno - finansowe w rozwoju współpracy z sektorem pozarządowym. Tak trudny temat wymagał kosztownej oprawy. Dlatego marszałkowie spotkali się w jednym z najdroższych hoteli w regionie. Urzędnicy mieli do dyspozycji centrum odnowy biologicznej, basen, a nawet komorę solną, w której mogli regenerować siły. Specjalnie dla nich zorganizowano gigantyczną fetę w Kopalni Soli w Wieliczce. Na samo jedzenie wydano 22 tysiące.

By wszystko poszło sprawnie wysłano wcześniej kilkadziesiąt faksów. Nad przebiegiem imprezy czuwało kilkanaście osób. Dlatego wszystko było jak w zegarku, a marszałkowie chwalili z uznaniem organizatora, czyli urząd marszałkowski w Krakowie.

Jednak czy nie byłoby taniej gdyby taki zjazd zorganizowano siedzibie Urzędu Marszałkowskiego w Krakowie lub w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego? Widać urzędnicy nie mogą żyć bez splendoru.